Historia Klubu
Początek powstania Klubu Sportowego Pomorzanin Toruń
jest ściśle związana z powołaniem w 1927 roku przez Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego organizacji paramilitarnej Kolejowego Przysposobienia Wojskowego. KPW obok swych działań naczelnych, uwzględniało w swej działalności aktywność sportową. Wychowaniem fizycznym w KPW kierował referat sportowy przy Zarządzie Głównym. Podlegały mu jednak referaty ogniskowe. W Toruniu, który wówczas był bardzo ważnym węzłem komunikacji kolejowej ognisko sportowe KPW założono w maju 1929 roku. Jej członkowie uprawiali wiele dyscyplin sportowych m.in. gimnastykę, strzelectwo, gry sportowe, lekką atletykę, kolarstwo, pływanie, boks i wiele innych.
Bazę wyjściową dla powołania klubu stanowiły
działające przy miejscowym węźle kolejowym dwa ogniska Kolejowego Przysposobienia Wojskowego. Pierwsze ognisko działało przy stacji kolejowej Toruń – Główny, drugie zaś prowadziło swoją działalność przy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowej przy dworcu Toruń – Miasto.
W pierwszym kwartale 1935 roku w świetlicy kolejowej Toruń – Miasto odbyło się zebranie członków obu ognisk. W wyniku głosowania nastąpiło połączenie w jeden klub, ustalono również nazwę: Klub Sportowy Kolejowego Przysposobienia Wojskowego Pomorzanin Toruń. Zatwierdzono statut klubu i ustalono barwy klubowe (w kolorach: niebieskim – białym – czerwonym – niebieskim). Pierwsze wzmianki o sekcji sportowej, a dokładnie o sekcji gier zespołowych Pomorzanina pochodzą z dnia 9 lutego 1935 roku. Zatem prawdopodobnie Klub powstał w styczniu.
Skład pierwszego zarządu to:
prezes – Jan Brzeziński
wiceprezes – Tadeusz Wyrobek
sekretarz – Franciszek Lewicki
skarbnik – Alfons Kwiatkowski
Główna siedziba klubu, w której odbywały się zebrania i pogadanki zarządu oraz zajęcia poszczególnych sekcji, mieściła się przy ulicy Grudziądzkiej 5/7. Drugim obiektem, w którym spotykali się członkowie klubu była świetlica kolejowa przy dworcu Toruń – Miasto.
Klub Sportowy Kolejowego Przysposobienia Wojskowego Pomorzanin Toruń był klubem wielosekcyjnym. Do 1939 funkcjonowały następujące sekcje sportowe: lekkoatletyczna, zespołowych gier sportowych, wioślarska, żeglarska, pływacka, kajakowa, kolarska, ciężkoatletyczna, bokserska, hokeja na lodzie, łyżwiarska, piłki nożnej, tenisa stołowego.
Sekcja piłki nożnej jako jedyna istnieje od początku powstania klubu do dnia dzisiejszego.
Piłkarze swoje mecze rozgrywali na Stadionie Miejskim przy ulicy Józefa Bema w Toruniu, a trenowali na boisku przy ul. Grudziądzkiej. Władze klubowe zakupiły potrzebny sprzęt i opłaciły wpisowe do Okręgowego Pomorskiego Związku Piłki Nożnej. Obszar Polski podzielony był wtedy na okręgi piłkarskie, spośród których każdy posiadał trzy klasy rozgrywkowe A, B i C. Swoje boje sekcja piłkarska Pomorzanina rozpoczęła od rozgrywek w ówczesnej, najniższej C klasie. Rok 1937 był przełomowy dla sekcji piłkarskiej Pomorzanina. Przyczyną tego stało się ogłoszenie finansowej upadłości Toruńskiego Klubu Sportowego. Zawodnicy piłkarscy z zbankrutowanego klubu przyjęci zostali do klubu kolejarzy. Oprócz piłkarzy przejęto również sprzęt oraz miejsce, jakie zajęli sportowcy z Torunia. W krótkim czasie dzięki tym wzmocnieniom sekcja piłkarska stała się jedną z najsilniejszych na Pomorzu, szybko uzyskała dwa awanse, a sezon 1938-1939, piłkarze Pomorzanina rozpoczęli już jako ,,beniaminek” w A klasie i zostali wicemistrzem okręgu.
W okresie międzywojennym
działalność klubu została zachwiana. Zakaz prowadzenia wszelkiej działalności o charakterze kulturalnym, rozrywkowym lub sportowym doprowadził do zawieszenia rozgrywek.
Po zakończeniu II wojny światowej dnia 15.06.1945 roku na dworcu PKP Toruń Miasto zwołano zebranie i ustalono nowy zarząd i nazwę klubu, która brzmiała następująco: Kolejowy Klub Sportowy „Pomorzanin”, przy Związku Zawodowym Kolejarz. Sekcja hokeja na trawie powstała po II wojnie światowej.
W latach 1949-56 Pomorzanin występował już pod nazwą koła Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Toruń. Zmiana nazwy nie spowodowała jednak żadnych dodatkowych roszad organizacyjnych.
W latach 1947-1952 klub odnosi ogromne sukcesy. Lekkoatleci zdobyli wiele medali Mistrzostw Polski, a niewątpliwym zaszczytem dla klubu jest fakt, iż w 1948 roku lekkoatletka Melania Sinoracka reprezentowała Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w rzucie oszczepem.
Drużyna seniorów piłki nożnej awansowała do drugiej ligi (1948), a juniorzy zdobywają tytuł mistrza Polski w piłce nożnej (1953).
Początek kryzysu klubu przypada na rok 1952. Pojawiają się trudności finansowe. Zlikwidowane zostały niektóre sekcje, a w 1955 roku zawieszono nawet sekcję bokserską oraz koszykówki i siatkówki kobiet.
Pomimo tych trudności był jednak powód do dumy. Tadeusz Tulidziński reprezentuje barwy Polski w hokeju na trawie podczas Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach w 1952 roku.
W roku 1957 następuje reorganizacja
struktury koła, w wyniku którego powstał: Kolejowy Klub Sportowy „Pomorzanin” Toruń. Klub w tamtym okresie posiadał 12 sekcji: hokeja na lodzie, hokeja na trawie, lekkiejatletyki, tenisa stołowego, pływackiej, szachowej, koszykówki męskiej, turystycznej, sportów wodnych, gimnastycznej i ciężkoatletycznej. W 1960 roku wybudowanie sztucznego lodowska „Tor-tor” przyczyniło się do sukcesów hokeistów. W latach 1962 i 1963 plasują się na piątym miejscu w lidze, w latach 1960, 1961 i 1966 zajmują miejsce tuż za podium. W latach 1967,1969, zdobywają brązowe medale, a w roku 1968 świętują tytuł wicemistrza Polski. W 1964 roku klub wysłał hokeistów na Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Innsbruku. Byli to Józef Stefaniak, Józef Wiśniewski i Andrzej Żurawski.
W roku 1971 ilość sekcji zmalała do 6
(hokej na trawie, hokej na lodzie, podnoszenie ciężarów, piłka nożna, jazda figurowa na lodzie, zapasy). W 1972 roku klub zmienił nazwę na Międzyzakładowy Związkowy Klub Sportowy „Pomorzanin”.
Kolejnym Olimpijczykiem z pod herbu Pomorzanina w 1972 roku był Ludwik Czachowski. Reprezentował on Polskę na hokejowy turniej w Sapporo.
W 1976 po 22 latach reaktywowano sekcję bokserską.
W 1978 roku prezesem klubu zostaje dyrektor „Merinotexu” w wyniku czego powstał Międzynarodowy Włókienniczy Klub Sportowy „Pomorzanin”. Klub przez ponad rok należał do Federacji ,,Włókniarz”. Połączenie z „Merinotexem”, jak i przynależność do nowej Federacji skończyły się już w 1981 roku, kiedy to Federacja „Włókniarz” została rozwiązana, a zakład przestał opiekować się klubem w dniu 1 czerwca 1981 roku. Od tego czasu w nazwie klubu jest tylko KS „Pomorzanin”. Lata 80. i 90. minionego wieku to okres największej, jak na razie, świetności toruńskiego hokeja na trawie. W tamtym okresie klub może pochwalić się tytułem Mistrza Polski na boisku jak i w hali. Sukcesom hokeistów próbowali dorównać lekkoatleci. W latach 90 zdobyli wiele medali Mistrzostw Polski.
Listę olimpijczyków spod znaku Pomorzanina zamyka hokeista na trawie Tomasz Szmidt, który grał w Sydney w 2000 roku.
Obecnie w klubie działają dwie sekcje: piłki nożnej i hokeja na trawie.
W 2013 roku z KS Pomorzanin Toruń wydzielona została sekcja bokserska. Z uwagi na charakter działania sekcji, szczególnie doświadczonej w szkoleniu młodzieży, przybrała ona nazwę Międzyszkolnego Klubu Sportów Walki “Pomorzanin” Toruń i zachowała prawa do tradycji, herbu i barw. Wiodąca obecnie jest sekcja hokeja na trawie. Jest ona wizytówka klubu. W 2014 roku hokeiści na trawie ponownie zdobyli tytuł Mistrza Polski na boisku, a w 2017 roku sięgnęli po tytuł Mistrza w hali. Piłkarze aktualnie rywalizują w czwartej lidze.
Materiały, informacje i zdjęcia zostały zasięgnięte z prac mgr dostępnych w klubie:
- Różycki Paweł – „Działalność Klubu Sportowego Przysposobienia Wojskowego Pomorzanin Toruń w latach 1935-1939”.
- Gutmański Robert – „Historia piłki nożnej Klubu Sportowego Pomorzanin Toruń”.